๐ หน้าหลัก
๐ กลไกการเกิดพฤติกรรม
๐ พฤติกรรมที่มีมาตั้งแต่กำเนิด
:: โอเรียนเตชัน
:: รีเฟล็กซ์
:: รีเฟล็กซ์ต่อเนื่อง
๐ พฤติกรรมการเรียนรู้
:: Habituation
:: Imprinting
:: Trial and Error
:: Conditioning
:: Reasoning
๐ พฤติกรรม กับพัฒนาการ
ของระบบประสาท
๐ การสื่อสารระหว่างสัตว์
:: การสื่อสารด้วยท่าทาง
:: การสื่อสารด้วยเสียง
:: การสื่อสารด้วยการสัมผัส
:: การสื่อสารด้วยสารเคมี
:: การสื่อสารด้วยคลื่น
:: การแผ่สนามแม่เหล็ก
๐ เฉลยคำถามท้ายบท
ประเภทของพฤติกรรมที่มีมาแต่กำเนิด
1. โอเรียนเตชัน (Orientation)
2. รีเฟล็กซ์ (Reflex)
3. รีเฟล็กซ์ต่อเนื่อง (Chain of reflex)
2. รีเฟล็กซ์ต่อเนื่อง (Chain of reflex)
เป็นพฤติกรรมที่ประกอบด้วยพฤติกรรมย่อยๆ หลายพฤติกรรมที่เป็นปฏิกิริยารีเฟล็กซ์ ซึ่งเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องกัน เพราะไปกระตุ้นรีเฟล็กอื่นๆให้ทำงานต่อเนื่องกันจนเสร็จสิ้นภาระกิจหรือเป้าหมายของพฤติกรรมจึงจะหยุด แต่เดิมใช้คำว่า สัญชาตญาณ ( Instinct ) แต่เนื่องจากคำว่าสัญชาตญาณมีความหมายที่กว้างมาก ซึ่งอาจรวมไปถึงพฤติกรรมที่มีมาตั้งแต่กำเนิดทุกชนิด จึงไม่นิยมใช้ โดยรีเฟล็กซ์ต่อเนื่อง จะมีแบบแผนเฉพาะตัวของสิ่งมีชีวิตแต่ละชนิด ถึงแม้พฤติกรรมนี้จะจัดเป็นพฤติกรรมที่มีมาแต่กำเนิด แสดงออกได้โดยไม่ต้องมีการเรียนรู้ แต่พฤติกรรมบางอย่างจะแสดงออกได้ เมื่อมีความพร้อมของร่างกายก่อน เช่น
การบินของนก ซึ่งนกแรกเกิดยังไม่สามารถบินได้ เป็นต้น
ตัวอย่างของรีเฟล็กต่อเนื่อง เช่น
๐ การดูดนมของทารก |
 |
การดูดนมของทารกจัดเป็นรีเฟล็กซ์ แบบต่อเนื่อง โดยการกระตุ้นจากสิ่งเร้าคือ ความหิว เมื่อปากได้สัมผัสกับหัวนม เป็นการกระตุ้นให้เด็กดูดนม และจะกระตุ้นให้เกิดการกลืนที่เป็น ปฏิกิริยารีเฟล็กซ์ เมื่อเด็กยังไม่อิ่มก็จะกระตุ้นให้ดูดต่อไปอีก เด็กจึงแสดงพฤติกรรม การดูดนมต่อไปจนอิ่มจึงหยุดพฤติกรรมย่อย |
 |
 |
| รังของนกกรงหัวจุก | รังของนกขุนแผน |
 |
 |
รังของนกอีแพรกแถบอกดำ |
รังของนกกระจาบ |
 |
 |
รังของนกกระสานวล |
รังของนกขมิ้น |
จะเห็นได้ว่ารังของนกแต่ละชนิดจะมีรูปแบบ และรูปร่างของรังที่แตกต่างกันไปตามแต่ละสปีชีส์ ซึ่งเป็นผลมาจากการแสดงออกของยีนที่ควบคุมพฤติกรรมของนกแต่ละชนิดนั้น
การสร้างรังของนกจัดเป็นพฤติกรรมรีเฟล็กซ์ ต่อเนื่อง แต่มีทีมนักวิจัยที่ศึกษานกกระจาบหน้ากากดำ ในแอฟริกา ซึ่งรายงานการวิจัยแสดงให้เห็นว่าการสร้างรังของนกดังกล่าวต้องอาศัยประสบการณ์ เพราะรังของนกค่อนข้างมีรูปแบบ
ที่หลากหลาย โดยบางตัวสร้างรังเวียนขวา บางตัวสร้างรังเวียนซ้าย และยิ่งมีประสบการณ์จะทำหญ้าหล่นน้อยลง ซึ่งหากการสร้างรังของนก
อาศัยประสบการณ์ แสดงว่าเป็นพฤติกรรมการเรียนรู้
ที่มาของบทความวิจัย http://www.manager.co.th/
การสร้างรังของแมลง
ก็มีรูปแบบที่แน่นอน แตกต่างกันไปตามแต่ละสปีชีส์ ตัวอย่างเช่น การสร้างรังของแตน มด ปลวก ต่อ และผึ้ง ดังภาพ
 |
 |
| ภาพ รังแตน | ภาพ รังมดแดง |
 |
 |
| ภาพ รังผึ้ง | ภาพ รังต่อหัวเสือ |
 |
| ภาพ การชักใยของแมงมุมสปีชีส์ Araneus diadematus ที่มาของภาพ http://www.european-arachnology.org/esy/esy10/ |
จากการศึกษาแมงมุมสปีชีส์ Araneus diadematus สามารถชักใยที่มีรูปแบบเป็นแบบแผนของสปีชีสได้์โดย ไม่ต้องเห็นวิธีการชักใยของแมงมุมตัวอื่นมาก่อน โดยทดลองจากเลี้ยงแมงมุมในหลอดแก้วตั้งแต่เกิด เมื่อพอนำออกมาจากหลอดแก้วพบว่าแมงมุมเหล่านั้นซักใยได้ตามแบบแผนของสปีชีส์ โดยไม่ต้องมีการเรียนรู้มาจากแมงมุมตัวอื่น
นอกจากนี้ได้ทดลองศึกษาความสัมพันธ์ ของการแสดงพฤติกรรมกับการทำงานของสมอง โดยพบว่าแมงมุมที่ได้รับสารที่มีผลต่อการทำงานของสมองจะชักใยได้ไม่สมบูรณ์
และพบว่าแมงมุมจะยังคงแสดงพฤติกรรมถึงแม้ว่าจะถูกทำลายต่อมสร้างเส้นใย แต่ไม่สามารถผลิตเส้นใยออกมาได้
การซักใยของแมงมุมจัดเป็นรีเฟล็กซ์ต่อเนื่อง ซึ่งเป็นอีกรูปแบบหนึ่งของพฤติกรรมที่มีมาแต่กำเนิด นักวิทยาศาสตร์จึงลงความเห็นว่าการแสดงพฤติกรรมที่มีมาตั้งแต่กำเนิดมีความสัมพันธ์กับการทำงานของสมอง และ จะแสดงออกมาได้เมื่อมีสิ่งกระตุ้นที่เหมาะสม (Releaser หรือ Sigh stimuli) เช่นตัวกระตุ้นในการชักใยของแมงมุมก็คือ ความต้องการอาหารของแมงมุม และสมองส่วนที่ควบคุมและเลือกตอบสนองกับตัวกระตุ้นการเกิดพฤติกรรม
ที่มีมาแต่กำเนิดเรียก อินเนต รีลีซิ่ง แมคคานิซึม (Innate releasing mechanism) : IRM
 |
 |
| ภาพ พฤติกรรมการเกี้ยวพาราสีของสัตว์ | |
 |
 |
| ภาพ พฤติกรรมการฟักไข่ของไก่ | พฤติกรรมการเลี้ยงดูลูกอ่อนของนก |
 |
 |
| ภาพ ห่านเกรย์เลค | ภาพ พฤติกรรมการกลิ้งไข่ของห่านเกรย์เลค (Greylag goose) |
พฤติกรรมการกลิ้งไข่ของห่านเกรย์เลคจะใช้จงอยปากแตะที่ไข่ แล้วค่อยๆเดินถ่อยหลังตะล่อมไข่เข้าสู่รังซึ่งจากการศึกษาและการสังเกตพฤติกรรม พบว่าห่านชนิดนี้จะแสดงพฤติกรรมการกลิ้งไข่ในรูปแบบเดียวกัน(Fix action pattern) โดยไม่ต้องเรียนรูู้มาก่อน
พฤติกรรมในกลุ่มไบโอโลจิคัลคลิกส์ (Biological clock) :: เป็นพฤติกรรมที่มีแบบแผนตามช่วงเวลา จะมีนาฬิกาในร่างกายเป็นตัวกำหนดซึ่งก็จัดไว้ในกลุ่มของรีเฟล็กซ์ต่อเนื่อง เช่น การออกหากินเวลากลางคืน ,
การจำศีล , การอพยพย้ายถิ่นของสัตว์
 |
| พฤติกรรมการออกหากินตอนกลางคืนของนกฮูก |
 |
| พฤติกรรมการจำศีลของหนู |
 |
| การอพยพของปลาแซลมอลเพื่อไปวางไข่ |
การอพยพของปลาแซลมอน หลังจากหลายปีของการออกหาอาหารและอาศัยในทะเล พวกมันก็จะหาทางกลับไปยังแหล่งน้ำจืดแหล่งเดิมที่มันได้เติบโตขึ้นมาและพวกมันก็จะพร้อมใจกันไปใช้ชีวิตบั้นปลาย
และจบชีวิตที่นั่น
จากการวิจัยหนึ่ง เสนอว่าปลาแซลมอนแปซิฟิกเกิดโดยมีสิ่งติดตัวที่เรียกว่า “แผนที่แม่เหล็ก (Magnetic map)” ซึ่งช่วยมัน
ในการอพยพเดินทางกว่าพันกิโลเมตร โดย ทีมนักวิจัยกล่าวว่า ปลาเหล่านั้นอาจจะมีประสาทสัมผัสเกี่ยวกับ
สนามแม่เหล็กโลก
ที่ติดตัวมาแต่กำเนิด เพราะว่าปลาที่ใช้ในการศึกษานี้ไม่เคยทำการอพยพมาก่อน
นักวิทยาศาสตร์คิดว่าปลาเหล่านี้ มีประสาทสัมผัสสนามแม่เหล็กมาแต่กำเนิดมากกว่าที่จะได้มาจากการฝึกฝนหรือการเรียนรู้
แหล่งที่มาของบทความ :: http://www.aroundscience.com/
ทีมนักวิจัยเชื่อว่าสิ่งมีชีวิตชนิดอื่นเช่นเต่า ปลาฉลาม และวาฬอาจจะใช้เทคนิคเดียวกันนี้ในการเดินทางไปยังมหาสมุทรก็เป็นได้
 |
| การอพยพของนก |
เนื่องจากสัตว์แต่ละชนิดจะมี เส้นทางในการอพยพที่ แน่นอนและคงที่เสมอ (Fix action pattern)
ซึ่งเป็นลักษณะของพฤติกรรมที่มีมาแต่กำเนิด
